De hoeveelheid Nederlanders, die geïnteresseerd is in nieuws, daalt onder de 50%. Dat blijkt uit het Digital New Report 2024, gepubliceerd door het Commissariaat van de Media, in samenwerking met The Reuters Institute for the Study of Journalism. Vooral onder jongeren daalt de interesse.
Het rapport stelt dat 82% van alle Nederlanders dagelijks het nieuws even checkt. De interesse in nieuws is het grootst onder 55+’ers (91%) en het laagst in de leeftijdscategorie 18-34 jaar (60%). Maar die interesse van Nederlanders in het dagelijkse nieuws daalt. Vooral sinds het einde van de corona-crisis zie je deze interesse in nieuws onder alle leeftijdsgroepen naar beneden gaan. In 2018 zei 61% van ondervraagden (alle leeftijden) interesse te hebben in het nieuws. Dit percentage steeg in 2021 tijdens de corona pandemie naar 64% en is nu in 2024 gedaald naar 49%.
Jongeren verliezen interesse in nieuws
Het zijn vooral de jongeren die debet zijn aan deze daling. Als je kijkt naar de jonge nieuwsconsumenten, dan zie je de interesse in nieuws sterk dalen. Het aantal 18- tot 24-jarigen dat aangeeft interesse in het nieuws te hebben is de afgelopen jaren gedaald van 52% in 2018 naar 33% in 2024. Het is vooral het ‘harde nieuws’ waar deze groep op afhaakt, zoals nieuws over politiek en internationale gebeurtenissen.
Vertrouwen in nieuws stabiel
Ook het percentage nieuwsmijders stijgt. Het aantal ondervraagden dat aangeeft helemaal niet geïnteresseerd te zijn in het nieuws stijgt van 4% in 2018 naar 13% in 2024 (onder alle leeftijden). Overigens blijft het vertrouwen in het nieuws relatief hoog. Dit percentage ligt op 54% en is daarmee aan de hoge kant, zeker gezien het vertrouwen in andere landen. Ter illustratie: het vertrouwen in nieuws in België is 44%, In Duitsland 43%, in Frankrijk slechts 31% en in het Verenigd Koninkrijk 36%. Het percentage ondervraagde Nederlanders dat aangeeft het nieuws niet te vertrouwen stijgt van 11% in 2018 naar 19% in 2024. Het vertrouwen van Nederlandse jongeren in het nieuws is lager dan gemiddeld, namelijk 41%.
Print en TV verliezen terrein
De meeste Nederlanders noemen televisie en online nieuwsplatforms, zoals nu.nl en nos.nl (online zonder social media), de belangrijkste nieuwsbronnen, met respectievelijk 37% en 34%. Maar als je kijkt naar de nieuwsconsumptie per leeftijdscategorie, dan zie je grote verschillen. Het zijn vooral oudere nieuwsgebruikers die op televisie naar nieuws kijken (53%). De categorie 18-24 jaar kijkt het minst tv. Slechts 20% van jongeren noemt tv als belangrijke nieuwsbron. Voor Nederlanders tussen de 18 en 24 jaar geldt dat social media de belangrijkste nieuwsbron (35%) is, gevolgd door online nieuwsbronnen (34%). De directe toegang tot online nieuwsplatforms is echter aan het veranderen. 41% van jongeren tussen 18 en 34 jaar koos in 2018 voor de directe toegang naar nieuwssites, zoals nu.nl en nos.nl. Dit percentage is in 2024 gedaald naar 29%. Andere nieuwsbronnen voor jongeren zijn: televisie (20%), radio (7%) en print (4%). Je ziet jongeren vooral de traditionele mediakanalen de rug toekeren.
De opkomst van de News Influencers
Social media is voor veel nieuwsconsumenten een steeds belangrijkere nieuwsbron. Het zijn vooral Instagram (32%), YouTube (26%), WhatsApp (20%) en TikTok (19%) die worden gebruikt voor nieuws. Op deze platformen krijgen Nederlanders niet alleen nieuws van de mediamerken zelf, maar ook van politici, activisten, nieuws influencers, beroemdheden en gewone mensen die via hun eigen social media account het nieuws van de dag delen.
Opvallend is dat nieuwsmerken via ‘traditionele’ social media, zoals Facebook en X (voorheen Twitter) een belangrijke rol zijn. Dit in vergelijking met ‘nieuwere’ social media zoals Instagram en TikTok. Daar worden gewone mensen, beroemdheden en influencers genoemd als belangrijke nieuwsbron. Hier speelt het fenomeen ‘news influencer’ een rol. Dat zijn social media accounts die vooral bestaan uit het ‘cureren’ van bestaand nieuws.
Behoefte aan nieuws en bereidheid om te betalen
Nieuws heeft een belangrijke functie in het leven van Nederlanders. Vooral om op de hoogte te blijven, om perspectief te bieden, om iets nieuws te leren en om zich betrokken te voelen bij actuele vraagstukken. Er is tussen jonge en oudere nieuwsconsumenten geen wezenlijk verschil in de functie die nieuws inneemt in hun leven. Wel is de bereidheid om te betalen voor nieuws aan het dalen.
De bereidheid om te betalen voor digitale abonnementen, combi-abonnementen (digitaal en print), donaties of eenmalige betalingen voor een artikel, app of digitale editie, daalt. Deze daling is vooral sterk onder jonge nieuwsconsumenten. Van 18- tot 24-jarigen zegt 15% bereid te zijn om te betalen voor online nieuws. Dat was vorig jaar nog 33%. Ook dit percentage in de leeftijdscategorie 25-34 daalt van 25% naar 20%. In alle leeftijdsgroepen vanaf 35 jaar zie je de bereidheid juist licht stijgen.
Het is aannemelijk dat de gemakkelijk toegang tot nieuws via social media via zowel de nieuwsmerken als de gewone mensen (bekend of niet) die over nieuws praten de nieuwsconsumptie van jongeren zal blijven beïnvloeden. En deze alternatieve manier van nieuwsconsumptie heeft een grote impact op de journalistiek omdat deze ook samenhangt met de bereidheid om te converteren naar abonnee.
Als er belangrijke conclusies uit het rapport kunnen worden getrokken, dan gaan die over het feit dat nieuwmerken verschillende doelgroepen op verschillende manieren moeten bedienen. Jongeren via social media en ouderen via online kanalen. Alleen voor de aller oudste doelgroepen (55+) spelen traditionele mediakanalen nog een rol. Mediamerken zullen hun aanwezigheid op online en social media serieus moeten nemen om grote groepen Nederlanders te bereiken en te betrekken bij het nieuws. Dat kan overigens via de accounts van hun merken, net als via de accounts van de aan het merk gelieerde journalisten. Online en social media bieden enorme kansen om met grotere doelgroepen in aanraking te komen. Als de band met gebruikers sterk is en blijft, dan zie je dat de bereidheid om ook een betaalde relatie aan te gaan groeit.
