Weinig vrouwen aan de top van de nieuwsmedia

We vallen maar meteen met de deur in huis, slechts 22 procent van de hoofdredacteuren is vrouw, dat blijkt uit een onderzoek van the Reuters Institute for the Study of Journalism.

Reuters Institute deed onderzoek naar vrouwelijk leiderschap in bij kranten en online nieuwsmedia. Voor het onderzoek analyseerden ze 240 grote online en offline nieuwsmerken in twaalf verschillende landen verspreid over vier continenten. Reuters heeft drie belangrijke conclusies aangeleverd, deze zijn hieronder te lezen en worden ondersteund door de data uit het rapport.

Verschillen in de wereld zijn groot

Als eerste kan er op basis van onderstaande figuur geconcludeerd worden dat er wereldwijd grote verschillen zijn in het percentage vrouwelijke hoofdredacteuren. Zo scoort Zuid-Afrika heel hoog met 60 procent vrouwelijke hoofdredacteuren. Daarop volgend de Verenigde Staten met 47 procent. Maar daarna daalt het percentage snel, in Groot-Brittannië, Kenia en Finland is het aandeel vrouwelijke hoofdredacteuren 27 procent. Buurland Duitsland scoort niet boven de 20%. In Japan is het vrouwelijk redactioneel leiderschap ver te bekennen, hier is geen enkele vrouwelijke hoofdredacteur in de steekproef gevonden. Nederland is niet meegenomen in het onderzoek van The Reuters Institute for the Study of Journalism.

Gemiddeld is 40% van het journaille vrouw

Om de data in perspectief te plaatsen keken de onderzoekers ook naar het aandeel vrouwen dat werkzaam is in de journalistiek. Er bleek een positieve correlatie te zijn tussen aantal vrouwelijke hoofdredacteuren en het aantal vrouwen dat werkzaam is in de journalistiek. Gemiddeld is 40 procent van de journalisten werkzaam in de twaalf onderzochte landen vrouw. Betekent dit, dat ook gemiddeld 40% van hoofdredacteuren vrouw is? Nee. Gemiddeld is dit percentage in 2021 slechts 22 procent. Je kunt dus stellen dat de huidige hoofdredacteuren niet representatief zijn voor de branche waarin ze werkzaam zijn.

In de grafiek hieronder zie je de hoeveelheid vrouwelijke journalisten, ten opzichte van het percentage vrouwelijke hoofdredacteuren. In acht van de twaalf onderzochte markten is het aandeel vrouwelijke journalisten rond de 40% of hoger. Alleen Mexico, de Verenigde Staten, Zuid-Korea en Japan blijven daarin achter. In slechts twee van de twaalf landen is het aandeel vrouwelijke hoofdredacteuren hoger dan 40%, in de Verenigde Staten en Zuid-Afrika.

Geen correlatie met de Gender Inequality Index

Op de derde plaats heeft the Reuters Institute ook gekeken naar de correlatie tussen de score van de landen op de Gender Inequality Index van de Verenigde Naties en het aandeel vrouwelijke hoofdredacteuren. De correlatie tussen het aandeel vrouwelijke hoofdredacteuren en deze index bleek minimaal. Duitsland, Zuid-Korea en Spanje scoren heel hoog op de Gender Ineqaulity Index maar hebben heel weinig vrouwelijk leiderschap in de nieuwsmedia. Ook hier vormt Zuid-Afrika weer een positieve uitzondering.

Hoeveel vrouwelijke hoofdredacteuren zijn er in Nederland?

Reuters heeft Nederland niet meegenomen in het onderzoek, dus wij zijn zelf op onderzoek uitgegaan. Het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek zette in 2018 de 39 grootste nieuwsmedia op een rij. Wij hebben deze lijst aangevuld, en per nieuwsmedium opgezocht wie de hoofdredacteur is en wat het geslacht van de hoofdredacteur is. Dit deden we onder andere met de a-z ledenlijst van het Genootschap van Hoofdredacteuren. Hiervan maakte we onderstaande tabel. Van de 43 hoofdredacteuren waren er 35 man en 8 vrouw. Wat neerkomt op zo’n 81% mannelijke hoofdredacteuren en een kleine 19% vrouwelijke hoofdredacteuren.

Er is dus te weinig vrouwelijk leiderschap in de wereld van nieuwsmedia te bekennen. De weg naar gender gelijkwaardigheid in de nieuwsmedia is lang. Maar misschien zullen mediamerken bij het kiezen van een nieuwe hoofdredacteur wel terugdenken aan dit onderzoek, en er verandering in brengen.

Tekst: Tessa Houben